Jakie zapisy w umowach o pracę są niedozwolone?

Jakie zapisy w umowach o pracę są niedozwolone?

Autor: Arek Czapla

Pracownikom czasem trudno dochodzić swoich praw i powiedzieć pracodawcy prosto w oczy, ze łamie przepisy Kodeksu pracy, bo to może oznaczać natychmiastowe zwolnienie z pracy.

Uwaga! Ale to nie oznacza, ze nieuczciwy pracodawca może czuć się bezkarny. Wisi na nim groźba sprawy sadowej wytoczonej przez byłego pracownika albo grzywna (nawet 30 tysięcy złotych) nałożona przez Państwową Inspekcję Pracy (PIP). Od niedawna inspektorzy PIP mogą dokonać kontroli firmy bez zapowiedzi.

Jakie przepisy najczęściej są łamane przy podpisywaniu umów o pracę?

Pierwszy grzech pracodawców dotyczy wręczania pracownikowi umowy na piśmie, opisującej warunki zatrudnienia.

Uwaga! Pracodawca powinien ją wręczyć najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy, a zdarza się (najczyściej przy zawieraniu umowy o pracę na okres próbny), że pracownik nie otrzymuje żadnego dokumentu, a potem pracodawca - np. po dwóch tygodniach - stwierdza, ze ktoś się nie sprawdził i nie wypłaca pieniędzy za przepracowany czas.

W przypadku pracowników zatrudnionych bez umowy (na czarno), pracodawcy często tłumaczą w razie kontroli, że właśnie dziś zaczęli oni pracę i dlatego jeszcze nie mają podpisanej umowy.

Uwaga! Brak potwierdzenia na piśmie umowy o pracę zawartej z pracownikiem jest wykroczeniem, które podlega karze grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł (podstawa prawna: art. 281 Kodeksu pracy).

Klauzule niedozwolone w umowach o pracę

W umowach o pracę pojawiają się klauzulę niedozwolone.

Uwaga! Nie wiąże one pracownika nawet jeśli podpisem wyraził na nie zgodę.

Do takich niedozwolonych klauzul zalicza się stwierdzenie, że i pracodawca i pracownik mają prawo do natychmiastowego rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron bez żadnego uzasadnienia.

Uwaga! Taki zapis w umowie o pracę jest nieważny, bo przy umowach zawartych na czas nieokreślony obowiązkiem pracodawcy jest przedstawienie powodu wręczenia wypowiedzenia.

Łamane jest też prawo pracownika do okresu wypowiedzenia. W niektórych przypadkach pracodawca może skrócić ten okres, ale wtedy powinien wypłacić odszkodowanie stanowiące równowartość utraconej pensji.

Uwaga! Pracownik bez żadnych obaw powinien się tego domagać. Został zwolniony i pracodawca nie nad nim żadnej władzy.

To jest zakazane

Klauzulę w umowach o pracę, które ograniczają prawa wynikające z Kodeksu pracy są nieważne.

1. Art. 81 Kodeksu pracy mówi: że firma ma obowiązek zapłacić na czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy a przyczyna, która uniemożliwia wykonywanie pracy, leży po stronie pracodawcy.

Uwaga! Zapis, w którym pracownik godzi się na brak wynagrodzenia za czas przestoju jest niezgodny z prawem.

2. Pracodawcy nie mogą zmuszać pracowników do wyrażania zgody do dokonywania potrąceń z pensji bez ich wiedzy. Taki niedozwolony zapis jest stosowany jako zabezpieczenie majątku firmy.

---

Licencjonowane artykuły dostarcza Artelis.pl.