Charakterystyka przestępstwa w rozumieniu kodeksu karnego
Autor: Marcin Kwiatkowski
Przestępstwo w prawie karnym definiowane jest jako czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę. Jednak uznanie danego czyn za przestępstwo nie jest takie oczywiste. Popełniony czyn musi bowiem spełniać pewne kryteria, by mógł być rozpatrywany w tej kategorii.
Kwestią zasadniczą jest zrozumienia samego pojęcia ‘czynu’, które jest dokładnie opisane w kodeksie karnym. Aby uznać dane działanie za czyn musi być ono kierowane wolą danej osoby. Co więcej, musi to być również działanie bezprawne oraz szkodliwe społecznie. Szkodliwość ta musi być jednak większa niż znikoma. Musi być ono także w pełni zawinione, co oznacza, że musi popełnić je osoba pełnoletnia, poczytalna, która miała wpływ na swoje postępowanie oraz rozumiała swoje działanie. Brak któregokolwiek z tych elementów sprawia, że dane działanie nie może być klasyfikowane jako czyn. Powyższe elementy muszą wystąpić łącznie.
Z kolei, również i samo przestępstwo musi spełniać określone cechy, które umożliwiają odróżnienie go od innych ujemnych zjawisk społecznych. Musi ono zatem być winą bądź zawinieniem oraz czynem zabronionym, zagrożonym karą, zabronionym przez ustawę obowiązując w momencie jego popełnienia oraz szkodliwym społecznie.
Bardzo duże znacznie ma tu również wymiar społecznej szkodliwości. Dlatego w jego przypadku należy wziąć pod uwagę rozmiar wyrządzonej szkody, sposób i okoliczności w jakich dany czyn został popełniony, znaczenie naruszonych obowiązków oraz typ i charakter naruszonego dobra. Istotne są także kwestie związane z osobą sprawcy, czyli jaka była postać jego zamiaru, motywacja działania oraz stopień naruszenia przez sprawcę reguł ostrożności.
Przestępstwo jest też czynem, który sprawca może popełnić w sposób umyślny bądź nieumyślny.
Umyślność czynu wyraża się w zamiarze bezpośrednim (sprawca zamierza popełnić czyn zabroniony – chce go popełnić) bądź ewentualnym (sprawca zamierza popełnić czyn zabroniony – godzi się go popełnić). Chęć popełnienia przestępstwa charakteryzuje się ścisłą wolą sprawcy, natomiast w godzeniu się na popełnienie czynu zabronionego nie występuje element woli.
Nieumyślność może być z kolei świadoma bądź nieświadoma. Świadoma nieumyślność wyraża się w tym, iż sprawca przewiduje możliwość popełnienia przestępstwa i mimo braku zamiaru jego popełniania, popełnia je na skutek braku ostrożności w danej sytuacji. Natomiast nieumyślność nieświadoma charakteryzuje się tym, iż sprawca nie zakłada możliwości popełnienia przestępstwa, mimo, iż mógł jego popełnienie przewidzieć oraz nie zamierza go popełnić, jednak w wyniku niezachowania odpowiedniej ostrożności popełnia czyn zabroniony.
Więcej informacji na temat prawa karnego można znaleźć na stronie: https://www.profinfo.pl/prawo/karne/
Licencjonowane artykuły dostarcza Artelis.pl.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz